Desetak kilometara od Kragujevca, na levoj obali Dračke rečice, nalazi se manastir Drača sa crkvom svetog Nikole. Prema ktitorskom natpisu iznad ulaznih vrata u naosu vidi se da je crkvu podigao oberkapetan kragujevački, Staniša Marković Mlatišuma 1734. i 1735. godine, a već sledeće godine je živopisana.
Prema nekim podacima, izgleda da je manastir Drača mnogo ranije podignut, a da je početkom osamnaestog veka samo obnovljen. Tako, na primer, manastir se pominje u vezi sa svetogorskim monahom Jovom, koji je, navodno, na svom povratku iz Hilandara u manastir Prekopreču, izdahnuo u Drači.
Sahranjen je na mestu gde je kasnije podignuta crkva. Isto tako poznate su neke sveštene ličnosti, kao što je pop Josif iz Rakovice i iguman Leontije, koji su u periodu pre Staniše Mlatišume, živeli u manastiru Drači. Ovome bi u prilog išla i činjenica da se prilikom manjih istraživačkih radova na živopisu u crkvi našli tragovi starijeg sloja fresaka.
Pretpostavka je da je manastir Drača postojao znatno pre osamnaestog veka, a da ga je Mlatišuma samo obnovio i ponovo živopisao.
Prve vesti o Staniši Markoviću Mlatišumi datiraju iz perioda borbi Austrijanaca sa Turcima početkom osamnaestog veka, tačnije iz 1717.godine, kada je sa princom Evgenijem Savojskim uspešno ratovao sa Turcima.
Manastir Drača je bio glavno kulturno središte u ovom delu Srbije krajem osamnaestog i početkom devetnaestog veka. U vreme Kočine krajine, monasi manastira Drača, bili su na strani Austrije, tako da se neko vreme i sam Koča Anđelković u njemu krio, iz ovog razloga je i sam manastir stradao od Turaka. U prvim decenijama devetnaestoga veka, toma Vučić-Perišić, obnovio je Draču. Tada je dograđen dvospratni zvonik na zapadu i na krovu postavljen pocinkovani lim. Pored manastira su smeštena dva konaka, u kojima se nalazi manastirska biblioteka i arhiva.
Crkva je građevina oblika trikonhosa, sa polukružnim apsidama spolja i iznutra. Na zapadu je mali narteks, a iznad centralnog dela naosa, uzdiže se vitka kupola. Donji delovi građevine, zidani su od peščara, a gornji u kombinaciji opeke, kamena i sige.
Slikarstvo manastira Drače predstavlja neprocenjivu vrednost. Iznad ulaznih vrata, nalazi se ktitorski zapis, koji govori o godini gradnje i živopisanja crkve. Oslikana je 1735. godine u doba velikih duhovnih previranja. Drački živopis je najreprezentativnije zografsko delo, stvoreno u Srbiji u osamnaestom veku.
Živopis u Drači po svom repertoaru, rasporedu i ikonografiji, blizak je svojim srednjevekovnim uzorima. Stilske karakteristike živopisa, povezuju dračke majstore sa Svetom gorom, pa je vrlo verovatno da su oni svoja slikarska znanja stekli upravo tamo.
Potrebno je pomenuti još i Staru školu u Drači, koja se nalazi u neposrednoj blizini samog manastira, na dvesta metara udaljenom od crkve. Podignuta je 1856. godine, i bila je u funkciji do 1968. Zgrada je skromnih arhitektonskih vrednosti, zidana od kamena i opeke. Na najvišem delu krova školske zgrade nalazi se drvena konstrukcija za zvono. Zgrada čini ambijentalnu celinu sa manastirskim kompleksom.
Manastir Drača, utvrđen je za spomenik kulture rešenjem Zavoda za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kulture NRS br. 700/55, od 11. 06. 1955. godine, a kategorisana kao dobro od velikog značaja za RS '' Sl. Glasnik RS '', br. 14/79, te se na njoj primenjuju mere zaštite utvrđene Zakonom o kulturnim dobrima.
Pratite nas na našemTELEGRAM kanalu
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, Twitter nalogu
